درجه حفاظت یا کد IP چیست؟
درجه حفاظت یا کد IPیک اصطلاح در استاندارد آی ئی سی ۶۰۵۲۹ می باشد که براساس آن محفظه های تجهیزات الکتریکی از نظر نفوذ در برابر عوامل خارجی با یکسری کدهای استاندارد تقسیم بندی شده‌اند که شامل دو حرف آی پی در کنار دو عدد است. مقدار این اعداد دارای یک رابطه مستقیم و خطی با درجه حفاظت دستگاه و نمونه مورد نظر می باشد، این رابطه به این صورت است که به هر اندازه این ارقام بیشتر باشند به همان اندازه میزان حفاظت تجهیزات الکتریکی نیز بیشتر خواهد بود.
آشنایی با استاندارد IP
جامع‌ترین و کامل‌ترین پاسخ برای جواب سوال استاندارد IP چیست؟ این است که استاندارد IP که یک استاندارد جهانی محسوب می شود در واقع یک معیار برای تعریف سطوح اثرگذاری عوامل محیطی، آب و خاک بر آب بندی تجهیزات مورد نظر می باشد، به نوعی این استاندارد تعیین کننده مقاومت تجهیزات الکترونیکی است. در واقع این معیار بهترین گزینه جهت تشخیص مقاومت نمونه مورد نظر می باشد.
آشنایی با نحوه خواندن درجه حفاظت یا کد آی پی:
|
علامت IP |
مقاومت در برابر ضربه مکانیکی |
محافظت در برابر ورود مایعات |
محافظت در برابر مواد جامد |
دیگر محافظت ها |
|
IP |
یک رقم بین 0 تا 9 |
یک رقم بین 0 تا 9 |
یک رقم بین 0 تا 6 |
یک حرف |
|
اجباری |
دیگر استفاده نمی شود |
اجباری |
اجباری |
اختیاری |
بهتر است بدانید که رقم اول درجه حفاظت یا کد آی پی نشان دهنده محافظت دستگاه در برابر اشیا جامد و همچنین به نوعی محافظت در مقابل دسترسی به قسمت های خطرناک و ورود اشیا جامد خارجی را نشان می دهد.
آشنایی با نحوه خواندن رقم اول درجه حفاظت
با توجه به اینکه درجه حفاظت از دو قسمت IP و همچنین دو عدد بعد از این نشانگر تشکیل شده است. از اینرو آشنایی با این اعداد بهترین روش و گزینه جهت آشنایی با میزان محافظت نمونه و تجهیزات الکترونیکی مورد نظر به شمار می آید.
|
رقم اول |
مقاوم در برابر |
توضیحات تکمیلی |
|
0 |
— |
نشان دهنده عدم وجود محافظت می باشد. |
|
1 |
>50میلی متر |
این درجه حفاظت نشان دهنده دهنده محافظت در برابر اشیا بزرگ تر از ۵۰ میلی متر همچون دست می باشد و در برابر ورود عمدی حفاظتی را نخواهد داشت. |
|
2 |
>12.5 میلی متر |
رقم ۲ محافظت دستگاه را در مقابل اشیا بزرگ تر از ۱۲.۵ میلی متر مانند انگشت و … را به خوبی نمایش می دهد. |
|
3 |
>2.5میلی متر |
این درجه حفاظت محافظت تجهیزات را در برابر اشیا بزرگ تر از ۲.۵ میلی متر همچون پیچ گوشتی و …نشان می دهد. |
|
4 |
>1میلی متر |
محافظت شده در برابر اشیای بزرگ تر از ۱ میلی متر همچون انواع سیم، پیچ، مورچه و … |
|
5 |
گرد و غبار |
لازم است بدانید که این درجه حفاظت حاکی از این است که در برابر ورود گرد و خاک محافظت کامل ندارد اما تا حدودی حفاظت دارد که در کارکرد دستگاه مشکلی به وجود نیاید. |
|
6 |
گرد و غبار ریز |
این درجه حفاظت نشان دهنده محافظت کامل دستگاه در برابر ورود گرد و خاک می باشد. |
آشنایی با رقم دوم درجه حفاظت
دومین رقم بعد از کد حفاظت IP بیانگر درجه محافظت نمونه مورد نظر در برابر نفوذ مایعات و آب می باشد. این ارقام اعدادی بین صفر تا ۸ هستند. رقم دوم در درجه حفاظت یا کد آی پی نشان دهنده محافظت در برابر ورود مخرب مایعات در تجهیزات الکترونیکی می باشد.
برای مثال در صورتی که درجه حفاظت یا کد آی پی یک الکتروموتور برابر با IP 67 باشد این بدان معنی است که اگر این گوشی به مدت زمان ۳۰ دقیقه در یک آبی با عمق ۱۵ تا ۱۰۰ سانتی متر قرار بگیرد اتفاقی برای گوشی پیش نمیاد و در برابر گرد و غبار به خوبی محافظت شده است. همچنین موتورهای روتر خارجی با درجه حفاظت یا کد آی پی ۴۴ به نوعی در رده حفاظت آب پاشیده شده قرار دارند و از امکاناتی برای تخلیه هر آبی برخوردار است.
|
رقم دوم |
محافظت در برابر |
مقاوم در برابر |
جزییات |
|
0 |
— |
— |
|
|
1 |
چکیدن آب |
این درجه حفاظت حاکی از این است که در صورت چکیدن آب به صورت عمودی بر نمونه ایی که به شکل عمودی بر روی یک میز گردان نصب شده است نباید دارای اثری زیانبار و مخرب باشد. |
مدت تست: 10 دقیقه میزان آب معادل 1 میلی متر بارش در هر دقیقه
|
|
2 |
چکیدن آب در زاویه 15 درجه
|
این رقم نیز مانند حالت بالا می باشد، با این تفاوت که نمونه در 4 شکل مختلف با زاویه 15 درجه نصب می شود. |
مدت تست: 2.5 دقیقه برای هر حالت می باشد میزان آب در این تست برابر 3 میلی متر بارش در هر دقیقه
|
|
3 |
اسپری کردن آب
|
این درجه حفاظت نشان می دهد که چکیدن آب به صورت اسپری تا زاویه 60 درجه نباید دارای اثر مخربی باشد. |
مدت تست: 10 دقیقه |
|
4 |
پاشیدن آب
|
این رقم نمایانگر این است که پاشیدن آب در همه جهات نباید اثر مخربی را بر روی نمونه داشته باشد. |
مدت تست: 10 دقیقه |
|
5 |
واتر جت
|
این درجه حفاظت نشان دهنده این است که پرتاب آب به وسیله نازل در همه جهات بر روی نمونه نباید دارای اثر مخربی بر روی آن باشد.
|
مدت تست: 1 دقیقه برای هر متر مربع برای 15 دقیقه حجم آب: 12.5 لیتر در دقیقه فشار: 3 KPa در فاصله 3 متری
|
|
6 |
واتر جت قوی
|
این درجه حفاظت نشان دهنده این است که پرتاب آب به وسیله نازل قوی در همه جهات نباید دارای اثر مخربی بر روی نمونه باشد. |
مدت تست: 1 دقیقه برای هر متر مربع برای 3 دقیقه حجم آب مورد نیاز: 100 لیتر در هر دقیقه فشار: 100 KPa در فاصله 3 متری
|
|
6K |
واتر جت قوی با فشار زیاد
|
این درجه حفاظت حاکی از این است که پرتاب آب به وسیله نازل قوی در همه جهات تحت فشارهای خاص بر روی نمونه دارای اثر مخربی نیست. |
مدت تست: حداقل 3 دقیقه حجم آب: 75 لیتر در دقیقه فشار: 1000 KPa در فاصله 3 متری
|
|
7 |
غوطه ور شدن تا 1 متر
|
در صورتی که عدد دوم درجه حفاظت برابر ۷ باشد حاکی از این است که در صورت غوطه ور شدن نمونه تا عمق یک متری و ورود آب بر آن اثر مخربی بر روی نمونه ندارد.
|
مدت تست: 30 دقیقه پایین ترین قسمت نمونه در عمق 1 متری یا بالاترین قسمت آن در 150 سانتی متری
|
|
8 |
غوطه ور شدن بیش از 1 متر
|
شرایط غوطه ور شدن توسط سازنده اعلام می شود. معمولا عمق آن بیش از 3 متر است. |
مدت و عمق توسط سازنده تعیین و مشخص می شود. |
|
9K |
واتر جت قوی با دمای بالا
|
مقاوم در برابر اسپری با دما و فشار بالا و از فاصله نزدیک.نمونه های کوچک که بر روی میز گردان نصب هستند از 4 جهت مختلف می چرخند. نمونه بزرگ به صورت عمودی نصب شده است. |
مدت تست: 30 ثانیه در هر زاویه حجم آب مورد نیاز : 14 تا 16 لیتر در هر دقیقه فشار: 8 تا 10MPa در فاصله 0.1 تا 0.15m در دمای 80 درجه
|
بهتر است بدانید که در مشخص نمودن درجه حفاظت یکسری حروف دیگر را جهت کسب اطلاعات بیشتر می توان اضافه نمود.
|
معنی و مفهوم |
حروف |
|
محافظت در برابر دسترسی به یک ابزار |
C |
|
محافظت در برابر سیم |
D |
|
محافظت نمونه در برابر روغن |
f |
|
دستگاه با ولتاژ بالا |
H |
|
در حال حرکت بودن دستگاه در حین تست آب |
M |
|
ایستاده بودن دستگاه در حین تست آب |
S |
|
شرایط آب و هوایی |
W |
لازم به ذکر است که حرف k در DIN 40050-9 مشخص شده است و در IEC 60529 مشخص نشده است.
آشنایی با درجه حفاظت IP 69K
بهتر است بدانید که درجه حفاظت IP 69K بالاترین مقیاس را در رتبه بندی درجه حفاظت یا کد آی پی دارا می باشد. در واقع این رتبه بندی برای یکسری برنامه هایی طراحی و ساخته شده است که در آن محصولات مورد نظر مدام در برابر مهار دما و فشار بالا قرار دارند. استفاده از این محصولاتی که از این رتبه بندی برخوردار هستند برای برنامه های کاربردی در کشورمان ایران بسیار مناسب و ایده آل می باشند.
در کنار درجه حفاظت یا کد IP دو عدد قرار گرفته است که هرکدام محاظت دستگاه را در برابر عوامل مختلف به بهترین شکل نشان می دهند. در واقع عددی که در کنار این نشان قرار دارد حاکی از میزان حفاظت دستگاه در برابر اجسام خارجی می باشد. بنابراین عدد ۶ نشان دهنده غیر قابل نفوذ نمونه مورد نظر در برابر گرد و غبار است و همچنین عدد 9K نمایانگر حفاظت نمونه و دستگاه مورد نظر در مقابل اسپری با دما و فشار بالا و از فاصله نزدیک می باشد.
لازم به ذکر است برای انجام این تست از دو نمونه کوچک و بزرگ استفاده شده است که نمونه های کوچک بر روی یک میز گردان نصب شده اند و از 4 جهت مختلف می چرخند، همچنین نمونه بزرگ به صورت عمودی نصب شده است. مدت زمان لازم جهت تست این نمونه معادل 30 ثانیه در هر زاویه می باشد، همچنین حجم آب مورد نیاز ۱۴ تا ۱۶ لیتر در دقیقه است و فشار آن 8 تا 10 MPa در فاصله 0.1 تا 0.15 m در دمای 80 درجه می باشد.
آمریکای شمالی(رتبه بندی NEMA )
انجمن ملی تولید کنندگان برق (NEMA ) در واقع یک سازمان مرتبط با تولید کنندگان آمریکا به شمار می آید که این انجمن وظیفه تعیین معیارهای ساخت و عملکرد را برای محفظه هایی که برای محیط های خاصی طراحی شده اند به عهده دارد. در جدول زیر برای هر درجه حفاظت و یا کد IP محفظه براساس استاندارد NEMA مشخص شده است.
|
محفظه براساس استاندارد NEMA |
کد آی پی |
|
1 |
IP20 |
|
2 |
IP22 |
|
3, 3X, 3S, 3SX |
IP55 |
|
3R, 3RX |
IP24 |
|
4, 4X |
IP66, IP65 |
|
5 |
IP53 |
|
6 |
IP67 |
|
6P |
IP68 |
|
12, 12K, 13 |
IP54 |
برای مثال با چندین معیار در جدول بالا آشنا خواهیم شد. محفظه های با NEMA 1 در کاربردهایی که حفاظت در مقابل روغن، گرد و غبار و آب لازم نیست مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین محفظه های با NEMA 2 برای استفاده در محیط داخلی به منظور فراهم کردن درجه ای از حفاظت در برابر مقادیر محدود پاشش آب و خاک در نظر گرفته شده است. محفظه های 3S NEMA برای استفاده در فضای باز به منظور فراهم آوردن درجه ای از حفاظت در برابر گرد و غبار در حرکت توسط تگرگ و باد و همچنین برای کارکردن در مکانیسم خارجی با پوشش یخ در نظر گرفته شده اند.
نمودار مرجع رتبه بندی IP
|
رقم دوم- مایعات |
رقم اول – ماده جامدات |
رتبه بندی IP |
|
از مایعات محافظت نمی شود. |
از جامدات محافظت نمی شود |
IP00 |
|
از تغلیظ محافظت می شود. |
از جامدات محافظت نمی شود |
IP01 |
|
از اسپری آب کمتر از 15 درجه از حالت عمودی محافظت می شود. |
از جامدات محافظت نمی شود |
IP02 |
|
از اسپری آب کمتر از 60 درجه عمودی محافظت می شود. |
از جامدات محافظت نمی شود |
IP03 |
|
از اسپری آب از هر جهت محافظت می شود. |
از جامدات محافظت نمی شود |
IP04 |
|
از جت های آب کم فشار از هر جهت محافظت می شود. |
از جامدات محافظت نمی شود |
IP05 |
|
از هر جهتی در برابر جت های فشار قوی آب محافظت می شود. |
از جامدات محافظت نمی شود |
IP06 |
|
از غوطه وری بین 15 سانتی متر تا 1 متر در عمق محافظت می شود. |
از جامدات محافظت نمی شود |
IP07 |
|
از غوطه وری طولانی مدت تا فشار مشخص محافظت می شود. |
از جامدات محافظت نمی شود |
IP08 |
|
از مایعات محافظت نمی شود. |
از لمس شدن دستها بیشتر از 50 میلی متر محافظت می شود. |
IP10 |
|
از تراکم محافظت می شود. |
از لمس شدن دستها بیشتر از 50 میلی متر محافظت می شود. |
IP11 |
|
از اسپری آب کمتر از 15 درجه عمودی محافظت می شود. |
از لمس شدن دستها بیشتر از 50 میلی متر محافظت می شود. |
IP12 |
|
از اسپری آب کمتر از 60 درجه عمودی محافظت می شود. |
از لمس شدن دستها بیشتر از 50 میلی متر محافظت می شود. |
IP13 |
|
از اسپری آب از هر جهت محافظت می شود. |
از لمس شدن دستها بیشتر از 50 میلی متر محافظت می شود. |
IP14 |
|
از جت های آب کم فشار از هر جهت محافظت می شود. |
از لمس شدن دستها بیشتر از 50 میلی متر محافظت می شود. |
IP15 |
|
از هرگونه جهتی در برابر جت های فشار قوی آب محافظت می شود. |
از لمس شدن دستها بیشتر از 50 میلی متر محافظت می شود. |
IP16 |
|
از غوطه وری بین 15 سانتی متر تا 1 متر در عمق محافظت می شود. |
از لمس شدن دستها بیشتر از 50 میلی متر محافظت می شود. |
IP17 |
|
از غوطه وری طولانی مدت تا فشار مشخص محافظت می شود. |
از لمس شدن دستها بیشتر از 50 میلی متر محافظت می شود. |
IP18 |
|
رقم دوم- مایعات |
رقم اول – ماده جامدات |
رتبه بندی IP |
|
از مایعات محافظت نمی شود. |
از لمس انگشتان و اشیاء بزرگتر از 12 میلی متر محافظت می شود. |
IP20 |
|
از تراکم محافظت می شود. |
از لمس انگشتان و اشیاء بزرگتر از 12 میلی متر محافظت می شود. |
IP21 |
|
از اسپری آب کمتر از 15 درجه عمودی محافظت می شود. |
از لمس انگشتان و اشیاء بزرگتر از 12 میلی متر محافظت می شود. |
IP22 |
|
از اسپری آب کمتر از 60 درجه عمودی محافظت می شود. |
از لمس انگشتان و اشیاء بزرگتر از 12 میلی متر محافظت می شود. |
IP23 |
|
از اسپری آب از هر جهت محافظت می شود. |
از لمس انگشتان و اشیاء بزرگتر از 12 میلی متر محافظت می شود. |
IP24 |
|
از جت های آب کم فشار از هر جهت محافظت می شود. |
از لمس انگشتان و اشیاء بزرگتر از 12 میلی متر محافظت می شود. |
IP25 |
|
از هرگونه جهتی در برابر جت های فشار قوی آب محافظت می شود. |
از لمس انگشتان و اشیاء بزرگتر از 12 میلی متر محافظت می شود. |
IP26 |
|
از غوطه وری بین 15 سانتی متر تا 1 متر در عمق محافظت می شود. |
از لمس انگشتان و اشیاء بزرگتر از 12 میلی متر محافظت می شود. |
IP27 |
|
از غوطه وری طولانی مدت تا فشار مشخص محافظت می شود. |
از لمس انگشتان و اشیاء بزرگتر از 12 میلی متر محافظت می شود. |
IP28 |
|
از مایعات محافظت نمی شود. |
از ابزارها و سیمهای بزرگتر از 2.5 میلی متر محافظت می شود. |
IP30 |
|
از تراکم محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای بزرگتر از 2.5 میلی متر محافظت می شود. |
IP31 |
|
از اسپری آب کمتر از 15 درجه عمودی محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای بزرگتر از 2.5 میلی متر محافظت می شود. |
IP32 |
|
از اسپری آب کمتر از 60 درجه از عمودی محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای بزرگتر از 2.5 میلی متر محافظت می شود. |
IP33 |
|
از اسپری آب از هر جهت محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای بزرگتر از 2.5 میلی متر محافظت می شود. |
IP34 |
|
از جت های آب کم فشار از هر جهت محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای بزرگتر از 2.5 میلی متر محافظت می شود. |
IP35 |
|
از هرگونه جهتی در برابر جت های فشار قوی آب محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای بزرگتر از 2.5 میلی متر محافظت می شود. |
IP36 |
|
از غوطه وری بین 15 سانتی متر تا 1 متر در عمق محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای بزرگتر از 2.5 میلی متر محافظت می شود. |
IP37 |
|
از غوطه وری طولانی مدت تا فشار مشخص محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای بزرگتر از 2.5 میلی متر محافظت می شود. |
IP38 |
|
این درجه حفاظت حاکی از این است که از مایعات محافظت نمی شود. |
از ابزارها و سیمهای کوچک بزرگتر از 1 میلی متر محافظت می شود. |
IP40 |
|
از تراکم محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای کوچک بزرگتر از 1 میلی متر محافظت می شود. |
IP41 |
|
از اسپری آب کمتر از 15 درجه عمودی محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای کوچک بزرگتر از 1 میلی متر محافظت می شود. |
IP42 |
|
از اسپری آب کمتر از 60 درجه از عمودی محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای کوچک بزرگتر از 1 میلی متر محافظت می شود. |
IP43 |
|
از اسپری آب از هر جهت محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای کوچک بزرگتر از 1 میلی متر محافظت می شود. |
IP44 |
|
از جت های آب کم فشار از هر جهت محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای کوچک بزرگتر از 1 میلی متر محافظت می شود. |
IP45 |
|
از هرگونه جهتی در برابر جت های فشار قوی آب محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای کوچک بزرگتر از 1 میلی متر محافظت می شود. |
IP46 |
|
از غوطه وری بین 15 سانتی متر تا 1 متر در عمق محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای کوچک بزرگتر از 1 میلی متر محافظت می شود. |
IP47 |
|
از غوطه وری طولانی مدت تا فشار مشخص محافظت می شود. |
از ابزارها و سیمهای کوچک بزرگتر از 1 میلی متر محافظت می شود. |
IP48 |
|
از مایعات محافظت نمی شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP50 |
|
از تراکم محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP51 |
|
از اسپری آب کمتر از 15 درجه عمودی محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP52 |
|
از اسپری آب کمتر از 60 محافظت می شود |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP53 |
|
از اسپری آب از هر جهت محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP54 |
|
از اسپری آب از هر جهت محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP55 |
|
این درجه حفاظت نشان دهنده این است که از جت های آب کم فشار از هر جهت محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP56 |
|
از غوطه وری بین 15 سانتی متر تا 1 متر در عمق محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP57 |
|
از غوطه وری طولانی مدت تا فشار مشخص محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP58 |
|
از مایعات محافظت نمی شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP60 |
|
از تراکم محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP61 |
|
از اسپری آب کمتر از 15 درجه از عمودی محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP62 |
|
از اسپری آب کمتر از 60 درجه از عمودی محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP63 |
|
از اسپری آب از هر جهت محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP64 |
|
از جت های آب کم فشار از هر جهت محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP65 |
|
از هرگونه جهتی در برابر جت های فشار قوی آب محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP66 |
|
از غوطه وری بین 15 سانتی متر تا 1 متر در عمق محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP67 |
|
از غوطه وری طولانی مدت تا فشار مشخص محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP68 |
|
از تمیز کردن بخار جت محافظت می شود. |
در مقابل محدود شدن گرد و غبار محافظت می شود. |
IP69K |
